Strona główna
Wstęp
Aktualności
Archiwum
Opinie
Zagadki
Linki
O Autorze:
  –nauka
  –palindromy
  –Wikipedia
Kontakt
Palindromy:
  –bank
  –dla dzieci
  –erotyka
  –imiona
  –jemy
  –konie
  –koty
  –krótkie
  –megapalindromadery
  –nadesłane
  –najdłuższy
  –palindromadery
  –piętrowe
  –polityka
  –popijamy
  –psy
  –raki
  –różne
  –skróty
  –słowiańskie
  –wiersze
  –wspak
  –z "palindromem"
  –zwierzęta

OPINIE

RANKING

Zobacz najpopularniejsze palindromy lat [2011], [2010], [2009], [2008], [2007].

DEKADA LITERACKA

W piśmie literackim o tym tytule są dwa artykuły, dotyczące gier, zabaw, palindromów w literaturze. Wybrane teksty poniżej. Literaci trochę mniej ściśle trzymają się definicji palindromu, ale magia tego słowa działa na nich niezawodnie. Warto przeczytać, a kto polubi - niechaj kupi pismo.
Dekada Literacka 2008 nr 4 s. 120-124.pdf
Dekada Literacka 2009 nr 5-6 s 6-11.pdf

AGA NAGA

Poniżej żartobliwa opinia o książce nadesłana przez Józefa Góreckiego:
Józef Górecki: "Erotyki pióra Amora"

OPINIE O PALINDROMACH

Poniżej przytoczono kilka opinii o tym, czym powinien by palindrom i czego można oczekiwać od palindromów.

Oto opinia zamieszczona w "Złotej Kolekcji Palindromów" Gazeta.pl:

Kryteria palindromu wg Marka Penszko (KS 75): "[...] poprawny palindrom powinien stanowić odrębną, samodzielną i prawidłową pod względem semantycznym i gramatycznym całość. Klasycznym ideałem byłby więc zwrot tak naturalny, aby jego brzmienie zupełnie nie sugerowało niezwykłości formy. Wśród tego typu palindromów prym wiedzie osławiona "małoboka kobyła". Poprawnymi są także te "zwariowane" palindromy, których nienaturalność nie razi, lecz bawi [...]"

KS 75 to Kalendarz Szaradzisty z 1975r.
Marek Penszko - znany popularyzator wszelkich rozrywek słownych (w tym palindromów, anagramów, szarad, itp.)

UWAGA! Udało nam się zeskanować cały artykuł Marka Penszko o palindromach (rok 1975)
Jerzy Bralczyk w książce "Leksykon zdań polskich", 2004, analizuje bardzo wiele ciekawych zdań. Zdanie - tytuł "Kobyła ma mały bok" rozpoczyna dwustronicową dyskusję o palindromach. Autor wyraża opinię, że od palindromu nie można wiele oczekiwać (cyt. "[...] Palindromy bywają zazwyczaj bezsensowne. Jeżeli coś może być czytane, i oczywiście pisane, tak samo i z tym samym znaczeniem od lewej do prawej i od prawej do lewej, to trudno wymagać, by miało jeszcze większy sens. [...]"). Wyraża też pogląd, że najważniejsze są krótkie palindromy jednozdaniowe. Jednocześnie wyraża podziw dla "zabawy" trudną formą. Pisze: "Ułożyć kalambur to drobiazg, ale pobawić się w anagramy, a także zbudować poprawnie limeryk - to już sztuka. Tworzenie palindromów to wyższa szkoła jazdy."
Stanisław Barańczak w książce "Pegaz zdębiał" (1995) wprowadza nową nazwę: "palindromader". Jest to zdanie spełniające definicję palindromu, które góruje nad palindromem rozmiarami (jak dromader nad przysłowiową kobyłą). We wstępie autor pisze: "Jak skomponować palindromader albo wypowiedź, która nie tylko da się czytać naprzód i wspak jak każdy palindrom, ale pomoże nam radzić sobie na pustyni życia, niosąc nas jak dromader ku oazie jakiejś głebokiej filozoficznej prawdy?" Autor wyraźnie przedkłada długie palindromadery nad krótkie palindromy. To kontrowersyjna opinia. S.Barańczak wynagradza nam to zamieszczając około 30 bardzo ciekawych palindromaderów. Warto przeczytać!
Julian Tuwim w książce „Pegaz dęba” zajmuje się rozrywkami słownymi i głosi pochwałę różnych hobby. Zastanawia się, co skłania ludzi do poświęcania się dziwnym pasjom (w tym literackim, np. palindromom). Pisze: „[...] Jest jeszcze jedno źródło, z którego wypływają wierszopisarskie androny i zabawki – źródło, które pominąć byłoby grzechem: dobry żart, tynfami opłacany, poczucie humoru, figiel, psikus, no i – bzik. Bzik niegroźny, raczej miły [...]”. Poglądy te podsumowuje palindrom: „Muzo, raz daj jad za rozum”. O miły „bzika jad” pewnie tu chodzi.
Cztery opinie wielkich fachowców i twórców nie są jednolite, co utwierdza nas w przekonaniu o różnorodności świata. Każda z tych opinii jest na swój sposób słuszna, a opinie naszych wielkich poetów uwodzą nas swym wdziękiem. Dodam do nich tylko spostrzeżenie, że przy tworzeniu źródłem satysfakcji autora może też być zastosowanie w palindromie szczególnie trudnego słowa, którego użycie początkowo wydawało się niemożliwe (np. sekretarka, resor, zorganizowano, relatywistka, mizantrop, rozwielitka, troglodyta). (22.02.2006 T.M.)
Prof. Jerzy Paszek w artykule "O pożytkach nieprzetłumaczalności (Na marginesie "After Babel" Steinera)", Prace Naukowe Uniwersytetu Śląśkiego nr 1146, Katowice 1991, dyskutuje przyczyny nieprzetłumaczalności dzieł literackich. Dochodzi do wniosku, że z niemożności adekwatnego przetłumaczenia wynikają pożytki: "Po pierwsze porównywanie tekstu oryginalnego z tłumaczonym daje możliwość wykrywania interesujących procesów intelektualnych (zapożyczania słów, idiomów, naśladowania struktur fonostylistycznych), po drugie, nieprzetłumaczalność danego utworu ponęca i powabia kolejnych tłumaczy do zaprezentowania swoich umiejętności translatorskich, po trzecie, dzięki pojawianiu się serii tłumaczeń jednego dzieła (...) badacze literatury i "nieprzeciętni" czytelnicy mogą śledzić intelektualne powiązania kolejnych tłumaczeń..."
Artykuł prof. Jerzego Paszka zawiera szerokie spektrum zagadnień, a to co piszemy tutaj nie jest nawet próbą streszczenia. Ograniczymy się do spraw związanych z palindromami, gdyż właśnie palindromy przetłumaczyć jest najtrudniej, po tłumaczeniu powinny one w innym języku także być palindromami. W artykule prof. Paszek prezentuje swoje próby przetłumaczenia zarówno prostego angielskiego palindromu "Madam, I`m Adam" (J. Joyce, Ulysses) jak i kończącego wiersz rosyjskiego poety A. Wozniesienskiego palindromu (dwukrotnue wpisanego w kształt krzyża) "AKSIOMA SAMOISKA". W pierwszym przypadku podaje on dwa podobne tłumaczenia:
Madam, a jam Adam
Madam, otom Adam
jednak próba przetłumaczenia drugiego z tych palindromów prowadzi do dwóch pięknych, ale zupełnie różnych utworów:
Mas port - duch, cud trop sam
Ja do Boga nago bodaj
co oczywiście zachęca do dalszych przemyśleń i prób.
JAK TO NAZWIEMY?
Dla zorientowania się , o czym będzie dyskusja, zanalizujmy zdanie:
"Oto łzy me i pokuta"
Zdanie to, w przeciwieństwie do większości spotykanych w życiu zdań, daje się sensownie przeczytać wspak:
"A tu kopiemy złoto"
Jak nazwać takie zdania? Próbę przedstawienia problemu podjąłem na naszej palindromowej stronie (dział "wspak"), jednak nie doszedłem tam do zadowalającego wyniku. Poradnia językowa dała wynik - nie ma na to nazwy. Dalszą dyskusję wywołał list nadesłany przez Krzysztofa Oleszczyka plus późniejsze komentarze oraz rozmowy z wieloma szaradzistami. Wynik tych rozmów jest dość oczywisty. Po pierwsze - nie może być tak, że coś istnieje, a nie ma nazwy. Nazwa "ananim" odnosząca się do wspak czytanego nazwiska czy pseudonimu znanego twórcy mogłaby być rozszerzona i wykorzystana do całych zdań lub większych utworów. Można by ewentualnie podjąć próbę powiązania nazw palindrom-ananim. Zapraszam do dyskusji lingwistów, szaradzistów, naukowców zajmujących się palindromami (ananimami?) w biologii (kody genetyczne ) oraz wszystkich zainteresowanych tym zagadnieniem.
Tadeusz Morawski, 26.10.2006
Opinia żartobliwa::
"najlepsze są palindromy
które pisze...mąż mej żony"
Tadeusz Morawski, 28.11.2006

Opinia żartobliwa o roli Politechniki Warszawskiej

Przed wojną palindromami zajmował się wielki poeta Julian Tuwim, ale w swej książce "Pegaz Dęba" zamieścił on tylko kilka palindromów. Znacznie więcej palindromów stworzył potem profesor Edmund John, wykładowca Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, od lat sześćdziesiątych przebywający i tworzący w Kazimierzu nad Wisłą. Może stworzył on nawet setki palindromów.
W wydanej niedawno (niestety bardzo trudno dostępnej) książce "Palindromy Pana Johna" jest ponad sto palidromów. Pod koniec XX wieku napisali swe książki Stanisłw Barańczak ("Pegaz Dęba"), Józef Godzic ("Echozdania czyli palindromy") i obecnie, w XXI wieku - niżej podpisany.
Także, tak jak profesor John, jestem profesorem Politechniki Warszawskiej (Wydział Elektroniki i Technik Informacyjnych - książki "Gór ech chce róg", "Zagwiżdż i w gaz", następna już się drukuje)...Wiwat Politechnika...
prof. Tadeusz Morawski, 15.01.2007

PS. Wybrane palindromy profesora Johna można przeczytać w dziale "nadesłane"

Najpopularniejsze polskie palindromy

Nie ma sposobu oceny, który utwór jest ładniejszy. Jest to zawsze kwestią indywidualnego upodobania, gustu. Dziś jednak Internet pozwala na podjęcie próby oceny popularności utworu. Jak to jest w przypadku popularnych zwrotów literackich, jak na tym tle wypadają palindromy? Taką próbę wykonano 5 stycznia 2008 roku, wykorzystując wyszukiwarkę Google. Palindromy nie wypadły tu zbyt dobrze na tle takich popularnych zwrotów jak "chrząszcz brzmi w trzcinie" (47 tys. odwołań), "Litwo, ojczyzno moja" (13 tys.) czy "a to echo grało" (6 tys.). Tylko znany, stary palindrom z mamutem, który jest tytułem książki naszego czołowego satyryka Stanisława Tyma miał 12 tys. odwołań. Nasza sztandarowa "kobyła" zaliczyła już tylko 2 tysiące. Poniżej podano ponad 30 najpopularniejszych palindromów uszeregowanych w/g liczby odwołań. Ostatni podany palindrom miał tych odwołań ponad 40. Czytelniku, wypróbuj, ile odwołań mają Twoje ulubione palindromy. Jeśli jakiś popularny utwór pominęliśmy, napisz o tym. Zaprezentuj swe ulubione palindromy w Internecie wpisując je w blogi i na forach! W ten sposób je popularyzujesz i wpływasz na rozszerzenie tej listy w przyszlości.
W poniższym zbiorze palindromy pochodzące z książek Tadeusza Morawskiego są napisane czcionką prostą, a pozostałe (Józefa Godzica, Edmunda Johna, Juliana Tuwima oraz innych, anonimowych często autorów) są napisane kursywą.
12.01.2008

mamuta tu mam
kobyła ma mały bok
zagwiżdż i w gaz!
zaradny dynda raz
Zakopane na pokaz
gór ech chce róg
może jutro ta dama da tortu jeżom?
może jeż łże jeżom?
wół utył i ma miły tułów
ma tarapaty ta para tam
jeż leje lwa, paw leje lżej
co mi dał duch - cud, ład i moc
Ala boski miks obala
u Izydy żądze - zdąży Dyziu?
ile Roman ładny dyndał na moreli?
rada dama sama da dar
ino gnam jak kajman goni
i mała dama sama dała mi
łoi nas anioł
popija rum As, samuraj i pop
Jadzi w gębę gwizdaj!
Tolo ma samolot
a to kanapa pana kota
a to kłamał koń, okłamał kota
a kto kota ma - to kotka
Ada bąki piką bada
ej, i po pracy car popije
akta generała ma mała renegatka
Asa loguj u golasa
i wabi wół ów i bawi
ilu tuli filut Uli?
upał u pułapu

Najpopularniejsze polskie palindromy, część 2

W połowie grudnia 2008. zajrzeliśmy do sieci za pomocą wyszukiwarki Google, aby wyłowić najpopularniejsze palindromy. Wpisano setki znanych palindromów, pomijając te, które już rok wcześniej znalazły się na liście najbardziej popularnych. Oto palindromy ułożone w/g liczby odwołań. Palindromy z czterech książek Tadeusza Morawskiego, a tych jest znaczna większość, napisane są czcionką prostą. Palindromy z książek Stanisława Barańczaka, Józefa Godzica i innych autorów napisane są kursywą. Litera B lub G z prawej strony palindromu nawiązuje do nazwiska autora książki.

Z satysfakcją odnotujmy fakt, że oprócz krótkich palindromów tym razem na liście są też dłuższe i trudniejsze palindromadery Stanisława Barańczaka i Tadeusza Morawskiego. Cieszy również fakt wzrostu popularności palindromów - teraz lista jest szersza, mimo że najpopularniejsze palindromy (poprzednia lista) nie wchodzą w jej skład. Łącznie na obu listach jest już ponad 80 palindromów!

Najwięcej odwołań (ponad dwa tysiące) miał podany jako pierwszy palindrom, który jest tytułem kolejnej książki Tadeusza Morawskiego. Drugi na liście palindrom (około sześćset odwołań) zawdzięcza swą popularność temu, że został obrany jako tytuł filmu nagrodzonego na Festiwalu "Off Camera", Kraków, 2008.

Na końcu listy są palindromy, które podobnie jak rok temu, miały co najmniej 40 odwołań. Oczywiście - jest to tylko lista najczęściej cytowanych w sieci palindromów, a który palindrom jest najładniejszy - pozostanie zawsze kwestią gustu czytelnika.
17.12.2008

żartem dano nadmetraż
oto łzy me i pokuta - a tu kopiemy złoto
metraż Ada bada żartem
Ikar łapał raki
co nagim śmiga - noc
u Izydy żądze na wyrku co noc ukrywane - zdąży Dyziu?
róg, zima do larga, zima mi zagra lodami z gór
sani woła dal biała i blada, łowi nas
ilu beczy z cebuli?
pętaka pętaj, a tępaka tęp!
Łajce psi specjał!
kat Pąk Izydor świni w środy z Iką Ptak
Otto, kogo kot to?
a kto kiwał psa - spławi kotka
matoł i Mela ukrywani na wyrku - ale miło tam
ej, u Reja bogaty dureń. Erudyta go bajeruje
ma mirabelki w ćwikle bar "Imam"
łapał za kran, a kanarka złapał (G)
ot, dancing, nic nad to
zakopane i nie na pokaz
oto na wyrku Meli wyczyny z cywilem - ukrywano to
i lali masoni wydrom w mordy wino, sami lali (B)
ej, Ula, Bąk Izydor świeże jada jeże i w środy z Iką baluje
na wiecu: "No, Jim, jedz bób, zdejmij onuce, Iwan" (B)
tu armata - a tam raut
a jego nie chciała i chce ino geja
dno bada Bond
i car komedia i demokraci
żartem w metraż!
a Noe leje Leona
Iwono, ty rabuj okop spokoju barytonowi (B)
leci bażant na żabi cel
Ile Romanowi dała za ład Iwona moreli?
Adela atomowo mota - ale da
tuli fotoradar, oto filut
to kłamał kot
dał, kuso łgano na głos - układ
Ada jodu dojada

a kat, a lew on co noc. Mawia typ Adam: a ty wyżyta?
A ty żywy tam? Ada pyta. I wam co noc nowela taka

albo nałowi ci Wałęsa masę ławic i woła: Nobla! (B)
orki makro - norka mikro
jak łysy łkaj (G)
as unika kin USA (G)
metal ma wady, brak sitka tam, a baba ma takt i skarby da wam latem
Oli kot ten netto kilo
Ala wzory rozwala
a nam kusa sukmana
Aram okłamał komara
ej, żyrafa ryż je
pętaka tęp!

Najpopularniejsze polskie palindromy, część 3

Podobnie jak w ubiegłych dwóch latach, tym razem pod koniec listopada, zbadaliśmy za pomocą wyszukiwarki Google liczbę cytowań do różnych znanych palindromów. Pominięto ponad 80 palindromów, które już poprzednio znalazły się na liście najbardziej popularnych. Pozostawiono te same kryteria - co najmniej 40 zapytań do hasła wpisanego w cudzysłowie. I znów udało się przekroczyć liczbę 50 palindromów, a najbardziej popularny palindrom, (tytuł książki Tadeusza Morawskiego) Raz czart - raz czar osiągnął niewyobrażalną liczbę odwołań - ponad milion! Na liście popularnych palindromów znalazło się wiele nowych - te palindromy jeszcze rok, dwa lata temu nie istniały. I ten błyskawiczny rozwój jest najbardziej fantastyczny! Odnotujmy że barierę 40 odwołań pokonało też kilka świetnych palindromów Józefa Godzica. Poniżej podajemy popularne palindromy w kolejności odwołań w/g Google. Wydruki z Google na pamiątkę trafią, podobnie jak poprzednio, do Muzeum Palindromów. Palindromy różnych autorów pisane są kursywą, a palindromy Tadeusza Morawskiego czcionką prosta. Oczywiście takie uszeregowanie palindromów to tylko test popularności w Internecie. A może coś przegapiliśmy, może czytelnik przyśle jeszcze jakiś popularny palindrom - chętnie go dopiszemy. A oto wybrane przez "Google" palindromy:
04.12.2009

raz czart - raz czar
może jeż łka jak łże jeżom?
Ala wzorcowo owoc rozwala
Neska jak sen
Matoł i Mela ukrywani na wyrku - ale miło tam
cwany car pomimo pracy na WC
elf układał kufle
żarówy mamy - wór aż
i za kufrem smerf u kazi
i buli kat Izydor - bokobrody z Itaki lubi
ej, i Piłat sodę dostał, i pije
ej, Ela z Sopotu to poszaleje
ot, i psikus, i amok tatko ma, i suki spito
on je lokaja jaja kolejno
ej, i pani w Kabulu bak wina pije
Ala wywraca, a car wywala
Ela, są winni - winni wąsale
a na jutro tort u Jana
ma taki fason osa - fika tam
popija tutaj i pop
i laba na Bali
Karaiba wabi arak
o, na Rysy łysy rano
ej, u Sułka gniada "Inga" kłusuje
Ikar bada braki
inni winni
ona rada rano / o, narada rano
jeż Lary tyra lżej
Ada, pan Elefant na Fele napada
napływ żab - aż wył pan
a kruk otyły to kurka?
kurka gęga, gęga kruk
a laboranci nic na "robala"?
kurka owa w żer, żre żwawo, a kruk?
ino gile Roman na moreli goni
ej, Ela, ten Urban mech ci cały mył, a cichcem na bruneta leje
Jula, makaka maluj!
a tu mam odę do mamuta
wół skarb - brak słów
to po stos psot - Sopot
sok arbuza - gazu, brak os
rano suma da mu sonar
ej, Ulu, mysz symuluje
kosmos os - osom sok!
seta - Gates?
a na lwicę nęci wlana
jak łysy łkaj!
as unika kin USA
o, na Rysy rano
kobyły mi myły bok
orkom mokro
tu ma makaka mamut
a na "groma" ta fatamorgana?

Najpopularniejsze polskie palindromy, część 4

Podobnie jak w latach ubiegłych w końcu roku 2010 zapytaliśmy wyszukiwarkę Google o popularne polskie palindromy, wyławiając te, które mają ponad 40 odwołań. Oczywiście badane były tylko te palindromy, które dotychczas nie trafiły na listę popularnych z różnych przyczyn. Niektóre dlatego, że jeszcze nie istniały. Poniżej palindromy uszeregowane w/g liczby odwołań. Palindromy Tadeusza Morawskiego pisane są czcionką prostą, a utwory innych autorów kursywą. Zauważmy, że po raz pierwszy w takim zbiorze znajdujemy całe wierszyki-palindromy.
07.12.2010

a kilku tu klika
a ile ma tez od A do "Zet" Amelia?
nogawka jak wagon

Iks w aromat, a kod leci,
Iksa loguj - Ada zleci.
I cel zadaj u golaski.
I cel - do kata Morawski.

Ala wzorcowo owoc rozwala
a ja kolię chcę i lokaja
o, na wyrku raut. Repertuar ukrywano
ech, chce i co piąty z Zytą. I pociech chce
nie w tropiki portwein
ej, załoga goła zje
raz cywil boso mami - mam osobliwy czar
ja tu tę chcącą chcę tutaj
kino, kasa, konik
ale da wór mrów Adela
Ada, pan Elefant na Fele napada
a do dna - Jan doda
Aga nagim śmiga naga
mów, dała dwóm
a narodowi piwo do rana

A klan sarka
na kram Jarka,
a kraj Marka
na krasnalka

Ada, gzów wóz gada
za gepardy Hydra, Pegaz
ile tuli filut Eli?
erupcja jajc pure
da i boa naga Jaga na obiad
Ani pan spec i biceps napina
Ala, woda z Sanu nas zadowala
no ta laba - Balaton
kurka gęga, gęga kruk
a tu mam odę do mamuta
ej, Ulu, mysz symuluje
kosmos os - osom sok! popada - gada pop
Nowy Targ, góry, Zakopane - na pokazy róg, graty won!
ma tuz Roman atol - flota na morzu tam

Najpopularniejsze polskie palindromy, część 5

Na przełomie lat 2011/2012 zajrzeliśmy do Googli, by zbadać popularność palindromów. Najpopularniejsze okazały się znane krótkie zwroty, takie jak: PKP / oko w oko / o, tato / o, babo / o, mamo / a to idiota / i co, idioci? / oko i oko / daj jad / dał ład. Zwroty te przeważnie występują w języku potocznym, nie tylko w zbiorach palindromów. Z nowszych palindromów największe powodzenie ma "Elf układał kufle", ale ten utwór jest już w jednej z poprzednich części. Poniżej podano popularne palindromy. Wybrano te, które mają ponad 40 odwołań i nie ma ich w zbiorach z poprzednich lat. Oto najpopularniejsze palindromy. Utwory Tadeusza Morawskiego pisane są czcionką prostą, pozostałe - kursywą:
19.01.2012

trafili, popili, fart
Ada goła mało gada
Ada goła im śmiało gada
Ada goła mota, za to mało gada
a na Dwór to łamagi i gama łotrów dana
laborka jak robal
Ada, panna pocałowana, woła - co pan napada
a typ o wodę z rur urzędowo pyta
i wota połamał, księdza Mazdę, i skłamał opatowi
o, mam karabin i barak, mamo
Marzena pokazała Zakopane z ram
nago pogna twa baba w tango pogan
wór mrów
ej, Elu, kat pedant na deptaku leje
o, noc pokazowo zakopcono
a po kinderbalu hula bredni kopa
co w onei? Ow pokoy y okop, woien owoc
ta kawa ma wakat
co ma tata - moc

Najpopularniejsze polskie palindromy, część 6

Podobnie jak w ubiegłych latach poszukaliśmy nowych palindromów, które w wyszukiwarce Google miały ponad 40 odwołań. Oto te palindromy. Utwory Tadeusza Morawskiego są napisane czcionką prostą:
01.02.2013

Ada boski miks obada
Ady wada - rada wyda
ale dreszcz serdela
a mus z okna da nam rabuś
Igor łamał rogi
a dziad da i zda
Teby tam, a Tybet?
ilu ta Nina z Anina tuli?
muzo, raz daj jad za rozum
ino Godot to dogoni
jelonkowi w okno lej!
a guru ruga
matołka Nakło tam
mina nadal blada na nim
nowotwór - w rów to, won!
opium mu i po...

Powrót do strony głównej

Przewiń na początek